Dlaczego sztuczna inteligencja zrewolucjonizuje branżę prawną?

Postępowanie zwykłe rozpoznawcze w trybie procesowym 

AI o krok od sali rozpraw

Rola sztucznej inteligencji w postępowaniu cywilnym rozpoznawczym w trybie procesowym, wzrasta od chwili zawiśnięcia sporu wraz z wniesieniem pozwu (art. 192 KPC) względem etapu przygotowań do sprawy. Jest to związane z dużą liczbą pism procesowych składanych w toku procesu zarówno w pierwszej, jak i w drugiej instancji. Mimo iż  w doktrynie i orzecznictwie podkreśla się wymóg, aby składane pisma były treściwe i miały znaczenie dla sprawy (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 1971 r. II PR 124/71), reguła ta nie zawsze jest przestrzegana przez wszystkich uczestników postępowania. Pomimo tego, pełnomocnik wciąż powinien zapoznawać się z pojawiającym się materiałem procesowym dla zapewnienia kompleksowego oglądu sytuacji, a w rezultacie kompetentnego reprezentowania strony. Wykorzystanie  systemu Gaius Lex, aby poradzić sobie z problemem piętrzenia się pism procesowych w każdej prowadzonej sprawie, może okazać się kluczowe dla osiągnięcia przewagi na sali rozpraw.

Odpowiedź na pozew i dalsze pisma przygotowawcze

Pozwany jest zobowiązany do złożenia odpowiedzi na pozew na podstawie obligatoryjnego wezwania przez sąd w tym przedmiocie – o czym stanowi art. 205¹ § 1 KPC. Odpowiedź na pozew jako pismo przygotowawcze, musi spełniać warunki z art. 127 § 1 KPC,  co obejmuje: zwięzłe podanie stanu sprawy, wyszczególnienie faktów, które strona przyznaje, a którym zaprzecza, a także wypowiedzenie się co do twierdzeń i dowodów zgłoszonych przez stronę przeciwną. System zasilany przez AI pomoże w zrealizowaniu każdego z powołanych obowiązków. Gaius Lex, w ramach funkcji rozmowy z programem, oferuje możliwość swobodnego kierowania analizą  tekstu (np. załączonych, czy zreferowanych pism procesowych), a także wykonywaniem — na  podstawie wspomnianej analizy — dalszych zadań (od podania stanu sprawy, po sporządzenie odpowiedzi na pozew). W przypadku samodzielnej pracy pełnomocnik  byłby zmuszony do żmudnego zapoznawania się z treścią pisma procesowego oraz materiału dowodowego, przywołanych przez stronę przeciwną. Ponadto, przy złożonym charakterze sprawy, sama czynność pisemnego omówienia stanu faktycznego może rodzić trudności. Jest to związane z koniecznością pogodzenia wskazanego na wstępie wymogu, aby pismo było treściwe i możliwie zwięzłe, z jednoczesnym uwzględnieniem w nim elementów istotnych dla podnoszonych twierdzeń. Usprawnienia oferowane przez system zasilany sztuczną inteligencją  nabierają jeszcze większego znaczenia, gdy przewodniczący zobowiąże stronę (na podstawie art. 205³ § 1 KPC), do podania w piśmie przygotowawczym wszystkich twierdzeń i dowodów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, pod rygorem utraty prawa do ich powoływania w toku dalszego postępowania. Chwila nieuwagi, czy zwykłe zmęczenie — obce sztucznej inteligencji — mogą  przekreślić sukces  w sprawie.

Apelacja i zażalenie

System zasilany przez AI może być również bardzo przydatny przy sporządzaniu środków odwoławczych. W wypadku przygotowywania apelacji od wyroku sądu I instancji rola  takiego systemu będzie mogła polegać np. na wsparciu prawnika w zachowaniu wymogów formalnych apelacji z art. 368 § 1 KPC. Przykładowo, system Gaius Lex, może zaproponować zarzuty do wskazanego orzeczenia (art. 368 § 1  pkt 2 KPC), a także przygotować ich uzasadnienie (art. 368 § 1  pkt 3 KPC). Co więcej, oferuje on możliwość dokonania analizy dokumentu pod kątem postawionych w nim tez, co można wykorzystać do zbadania uzasadnienia wyroku. Po wykryciu wspomnianych tez w treści uzasadnienia, system Gaius Lex pozwala na wyszukanie dotyczącego ich orzecznictwa. Jest to bez wątpienia niezwykle efektywne rozwiązanie, przydatne dla formułowania zarzutów naruszenia prawa materialnego lub procesowego przez sąd I instancji.

W kontekście zażaleń na postanowienia sądu pojawia się dodatkowa możliwość wykorzystania systemu AI. Jest ona związana z potrzebą oceny, czy od konkretnego postanowienia wspomniane zażalenie przysługuje, a jeśli tak, to jakiego jest rodzaju. W I instancji, poza zażaleniami na postanowienia kończące postępowanie  w sprawie, omawiany środek odwoławczy przysługuje również na niektóre postanowienia i zarządzenia przewodniczącego, które nie kończą postępowania w sprawie. Weryfikacja  (z wykorzystaniem systemu zasilanego AI), czy od konkretnego postanowienia przysługuje zażalenie (art. 394 § 1, 394¹ § 1 i § 1¹ 394^1a § 1 KPC) może być przydatna szczególnie gdy w ostatnim czasie miała miejsce nowelizacja kodeksu. Przykładowo, ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, zaingerowała w treść katalogów rodzajów postanowień niekończących postępowania w sprawie, na które przysługują zażalenia. Jedną z modyfikacji stanowiło przeniesienie postanowień dotyczących sprostowania lub wykładni orzeczenia albo ich odmowy z katalogu, dla którego właściwa jest instancja pozioma (dawny art. 394^1a § 1 pkt 8 KPC) do katalogu, dla którego właściwy jest sąd II instancji (art. 394 § 1 pkt 5¹ KPC). Analogiczny do powyższego sposób zastosowania systemów AI może mieć miejsce w odniesieniu do zażaleń na postanowienia sądu II instancji — dopuszczalnych  w wypadkach wymienionych w katalogu z art. 394² § 1 i § 1¹ KPC. Na koniec trzeba także zaznaczyć, że postanowienie, podobnie jak wyrok (przy sporządzaniu apelacji) może zostać poddane analizie przez system zasilany sztuczną inteligencją , aby mógł on następnie sporządzić uzasadnienie albo pomóc przy tym pełnomocnikowi.

Nowy paradygmat sporządzania pism procesowych

Zaprezentowane zmiany, jakie sztuczna inteligencja przyniesie w pracy pełnomocnika w toku postępowania rozpoznawczego w procesie cywilnym, poza zapewnieniem oczywistego usprawnienia, prowadzą również do skoku jakościowego. Prawnicy, w nowym paradygmacie, pozostają architektami przyjmowanej strategii procesowej i realizujących ją pism procesowych, ale nie muszą dłużej skupiać się na aspekcie formalnym i językowym. Co więcej, nowy standard z pewnością wpłynie także na sądy. . Korzystanie z funkcji systemu AI, pozwalającej na weryfikowanie tez zawartych w uzasadnieniach (na podstawie innych orzeczeń sądów ), wytworzy nacisk na uściślenie wykładni oraz ujednolicenie linii orzeczniczych. Warto więc śledzić przemiany, które zaczną dokonywać się w postępowaniu, gdyż dotychczas nowatorskie praktyki pełnomocników, mogą lada dzień stać się normą w branży.